Τρίτη 27 Ιουλίου 2010

TEMPLE BAR - Ένα παράδειγμα προς μίμηση

Επέμβαση στην Περιοχή Temple bar, Δουβλίνο

Η επέμβαση στην περιοχή Temple bar στο Δουβλίνο στο αποτελεί μία ενδιαφέρουσα περίπτωση για τον τρόπο με τον οποίο μία παραδοσιακή περιοχή μπορεί να διατηρήσει την αρχιτεκτονική κληρονομιά της, να ανανεωθεί λειτουργικά και να ενταχθεί στον σύγχρονο οργανισμό της πόλης. Βασική αρχή της επέμβασης ήταν η αναγνώριση των δημοσίων χώρων του ιστορικού κέντρου ως στοιχείο αυθεντικότητας άξιο προς διατήρηση.

Πηγη: http://www.12travel.de/ie/packages/escorted-tours/resources/Temple%20Bar.jpg

Η περιοχή βρισκόταν έξω από το μεσαιωνικό τείχος της πόλης αλλά σε πολύ κοντινή απόσταση από αυτό.  Παίρνει την ονομασία Temple Bar κατά το 17ο αιώνα, ενώ αποκτά την χαρακτηριστική φυσιογνωμία της κατά το 18ο αιώνα, οπότε και με την ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστάσεων δημιουργείται ένα εμπορικό κέντρο με έντονη δραστηριότητα γύρω από το Custom House.  Η ανάπτυξη των μαγαζιών και των επιχειρήσεων στην περιοχή συμβαδίζει με την ανάπτυξη μαγαζιών και χώρων «νυχτερινής» ζωής.

Η κατάσταση της ανάπτυξης συνεχίζεται έως και τη δεκαετία του 1950. Έπειτα με την κατεδάφιση του τείχους και την επέκταση του Δουβλίνου η περιοχή βρέθηκε μέσα στο ιστορικό κέντρο αρχίζει να δέχεται πιέσεις για τον «εκσυγχρονισμό» της (Βιτοπούλου,  σ. 8). Η οικονομική δυσπραγία δεν επέτρεψε μέχρι πρόσφατα την ανοικοδόμηση της με τα πρότυπα του Μοντέρνου, που κυριαρχούσαν, και το Temple Bar διασώθηκε υποβαθμιζόμενο ωστόσο αισθητά. Τα κτίρια καθώς ήταν σε κακή κατάσταση προσφέρονταν με χαμηλά ενοίκια. Έτσι άρχισαν να προσελκύονται στην περιοχή ποικίλες περιθωριακές, καλλιτεχνικές και «εναλλακτικές» δραστηριότητες οι όποιες δίνουν ένα διαφορετικό χρώμα. Καλλιτεχνικά studios, μαγαζιά με ρούχα second hand, στούντιο ηχογραφήσεων και πολλά εστιατόρια και καφέ άρχισαν να δίνουν ζωή στην περιοχή.  Η ιδιαίτερη φυσιογνωμία και η αρχιτεκτονική κληρονομιά προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των αρχών και δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την ένταξη της περιοχής σε προγράμματα αποκατάστασης.







Πηγή: http://www.tascq.ie/index.php

Η διαδικασία της ανάπλασης ξεκίνησε το 1991, όταν το Δουβλίνο έγινε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Με γρήγορες, αποφασιστικές και ευέλικτες κινήσεις, η πόλη κατάφερε να στήσει ένα μηχανισμό παρέμβασης που υπήρξε εξαιρετικά αποτελεσματικός.
Στρατηγικός στόχος του εγχειρήματος ήταν να προσελκύσει τουριστικό και επιχειρηματικό ενδιαφέρον για το Δουβλίνο σε διεθνές επίπεδο, μέσω μιας πρότυπης επέμβασης σε μια περιοχή με ιδιαίτερη πολιτισμική ποικιλία. Στόχος του επενδυτικού προγράμματος είναι να ενθαρρυνθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία στην περιοχή, να διατηρήσει και να προωθήσει τον ιδιότυπο πολιτιστικό χαρακτήρα της και, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη μέγιστη ανάμειξη των χρήσεων γης που έθετε ως προαπαίτηση ο νόμος του 1991.
Παράλληλα, με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό επελέγησαν οι μελετητές αρχιτέκτονες για το «πολεοδομικό πλαίσιο ανάπτυξης". Το διαγωνισμό κέρδισε μια ομάδα οκτώ αρχιτεκτονικών γραφείων με το όνομα Group 91. Το σχέδιο παρείχε ένα συλλογικό αλλά εύκαμπτο πλαίσιο που επέτρεψε μια δημιουργική συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Το σχέδιο περιλάμβανε: Τη δημιουργία πεζοδρόμων στην περιοχή και την απομάκρυνση της κίνησης των οχημάτων έξω από τα όρια της περιοχής, την αναγέννηση του αστικού πληθυσμού, την κατασκευή γέφυρας για πεζούς, την κατασκευή νέου δρόμου και την απόρριψη της αντίληψης για την κατεδάφισης της ποικιλομορφίας των χρήσεων.
Όσον αφορά στο πρόγραμμα για την αρχιτεκτονική οι δραστηριότητες περιείχαν αποκαταστάσεις των κτιρίων, επιλεκτικές κατεδαφίσεις και σχεδιασμό και κατασκευή νέων κτιρίων για να στεγάσουν δραστηριότητες με καλλιτεχνικό και δημιουργικό χαρακτήρα (Βιτοπούλου, σ. 9).


Πηγή: http://www.tascq.ie/index.php


Τα κτίρια, που τα περισσότερα είναι διώροφα ή τριώροφα επέτρεψαν την πρόβλεψη για δημιουργία χώρων κατοικίας, διαφόρων τύπων όπως διαμερίσματα, ξενώνες, ξενοδοχεία, οικοτροφεία, έτσι ώστε η περιοχή να αποκτήσει τελικά ένα μόνιμο πληθυσμό 3000 κατοίκων. Με αυστηρό έλεγχο των χρήσεων, προσεκτική πολιτική επιδότησης των νέων ενοικιάσεων και συστηματική ενίσχυση των παλαιών ενοικιαστών, επιτεύχθηκε στην περιοχή η διατήρηση όλων των παλιών επιχειρήσεων και η εγκατάσταση νέων που θα εμπλούτιζαν με ποικιλία και ιδιαιτερότητα τις δραστηριότητες του εμπορίου, των υπηρεσιών, της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της αναψυχής, επιτρέποντας παράλληλα την προσέλκυση κατοίκων.


Πηγή: http://www.tascq.ie/index.php

Χώροι θεάτρου και τεχνών, μικρά μουσεία, αίθουσες μουσικής και σχολές καλλιτεχνικής έκφρασης ανοίγουν στους δρόμους της περιοχή. Το οδικό δίκτυο σχεδιάζεται έτσι ώστε να δημιουργούνται μικρές πλατείες. Το σχέδιο προσπαθεί να εισαγάγει σημεία ειδικού ενδιαφέροντος που αποκαλεί «μαγνήτες», ώστε να προκαλεί την περιέργεια και τη συνεχή εναλλαγή των εικόνων και εντυπώσεων. Έτσι ένας ελεγχόμενος αριθμός από μπαρ, καφέ, εστιατόρια και μπυραρίες –τις γνωστές παμπ- έχει εγκατασταθεί στην περιοχή. Η αναλογία των χρήσεων αυτών είναι μελετημένη ώστε να μην προσβάλλει τα υπόλοιπα στοιχεία και αλλοιώνει το χαρακτήρα της περιοχής.
Η ανάπτυξη της περιοχής μετά την ανάπλαση έχει περάσει δυναμικά στα χέρια των τοπικών παραγόντων. Οργανώσεις, γραφεία, κάτοικοι και επιχειρηματίες παρακολουθούν την  κατάσταση και συνεισφέρουν στην εξέλιξη της με την αντιμετώπιση των προβλημάτων, την ανάπτυξη τοπικών επιχειρήσεων και την οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων.



Τα ερωτήματα που θέτουμε εμείς για την περιοχή της Βαλαωρίτου είναι τα εξής: Μπορεί η ιδιωτική πρωτοβουλία να αποδειχθεί τόσο αποτελεσματική; Kαι ποιά κίνητρα μπορούν να κινητοποιήσουν τους ιδιοκτήτες των κτιρίων ώστε να τα αποκαταστήσουν και κατ' επέκταση να βελτιωθεί η εικόνα της περιοχής; Επίσης, ποιές αποφάσεις πρέπει να ληφθούν ώστε να προσελκυθούν νέοι κάτοικοι στην περιοχή;



Βιβλιογραφία
Αθηνά Βιτοπούλου, "Επεμβάσεις αστικής ανάπλασης και ανάκτησης εγκαταλελειμένων αστικών περιοχών"
http://www.greekarchitects.gr
http://www.templebar.ie/docs/urban_regeneration.pdf

6 σχόλια:

  1. ostoso h perioxh metalasete idiotika,me 3 nees poloikatikies mini apartments, orofous prohn biotexnion, se moysika groups.H perioxh xreiazete na pezodromi8ei apolyta.foititikh estia sth sygrou,prohn xenodoxeio.Kalitexnika grafeia.Ergasthria xeirotexnikhs,bottega.Epidotoymena programmata neanikhs epixeirhmatikothtas.Sxolh kalon texnon sth I.Dragoymh k tsimiskh gonia.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ta ladadika,eine sxedon ola monon isogeia,ara mikra magazakia prohn ergasthria aytoapasxoloymenon,h peioxh allaxe apotoma dioti oi ergasies xrhmatodoti8hkan apo ton Dhmo k 'adeiodoth8hsan' apo to YPEXODE xoris oysiastikes adeies me epiblepsh toy tote k.Mayromath.Etsi oi idiokthtes 'epofelh8hsan ths eykerias'xoris pragmatiko kinhtro.Ara idiotikh h kratikh protoboylia?Sth balaoritoy exete orofoys 1000m2 megales epifaneies.Eine allo.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Οι προτάσεις και παρατηρήσεις είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσες! Το υπάρχον καλλιτεχνικό κλίμα της Βαλαωρίτου, αν δεν εκδιωχθεί άπό την άπειρη βραδινή διασκέδαση (όπως μάλλον έγινε στα Λαδάδικα) είναι ένα πολύ καλό κίνητρο για να προσελκυθούν και άλλες αντίστοιχες δραστηριότητες που τώρα βρίσκονται διάσπαρες στη Θεσσαλονίκη (Ναυαρίνου, Κουντουριώτου κ.α.). Το θέμα είναι να μπορούν να είναι και βιώσιμες επιχειρίσεις, άρα βασικός ο ρόλος της επιχορήγησης!!!
    Όσο για τα Λαδάδικα πρέπει το πάθημα να γίνει μάθημα και να υπάρξει αυστηρός έλεγχος των αδείών από παντού και για τα πάντα! Από την αποκατάσταση του κτιρίου μέχρι την χρήση του! ίΣως αν η ιδιοτική πρωτοβουλιά υπάγεται σε σωστούς όρους της δημόσιας να έχουμε πραγματικό αποτέλεσμα.
    Ευχαριστούμε πάρα πολύ για τις ευστοχες παρατηρήσεις!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Vriskw polu endiaferousa thn apopsh, na pezodromh8ei h perioxh kai auto einai shmantiko kinhtro gia neous katoikous.
    Oso gia tous idiokthtes oikodomwn sthn Ellada, den pisteuw oti tous arkoun ta kinhtra kai mallon xreiazontai perissotero pieseis kai prostima gia na "niwsoun".
    Se polles twn periptwsewn prokeitai gia idiokthtes pou den erxontai suxna se "optikh" epafh me ta kthria ta opoia noikiazoun, eite giati katoikoun sto exwteriko, eite giati adiaforoun...vevaia auto einai mia genikh parathrhsh pou exw kanei kai den afora thn sugekrimenh perioxh.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Γειά σου και ευχαριστούμε πολύ για τον σχολιασμό σου!
    Συνήθως η πεζοδρόμηση είναι ένα από τα καλύτερα μέτρα προσέλκυσης κατοίκων και φυσικά αναγέννησης της τοπικής αγοράς. Ελπίζουμε να λειτουργήσει και στην περίπτωση αυτή (όχι ότι θα το μάθουμε ποτέ, μιας και είναι διπλωματική αυτή η εργασία αλλά τέλοσπάντων! :P).
    Είναι μεγάλο πρόβλημα η (μηδενική σχεδόν) συνείδηση και η ευθύνη του Έλληνα απέναντι στην αρχιτεκτονική και πολιτισική εν γένει κληρονομιά. Ας μην ανοίξουμε το θέμα για το πως ήταν η Θεσσαλονίκη και πως την κάναμε με την αντιπαροχή.
    Είναι αξιοζήλευτο πάντως πως απλά με το κίνητρο ότι θα ομορφύνει ο τόπος κατοικίας και εργασίας, στο εξωτερικό κανουν επενδύσεις ανάπλασης. Οπότε μάλλον για αρχή (μέχρι να αποκτήσουμε κατάλληλη παιδεία) μόνο με μέσα πίεσης και κάποια οικονομικά κίνητρα είναι δυνατόν να πεισθούν να επενδύσουν. Φυσικά, στην περιοχή υπάρχει τεράστιο πρόβλημα ιδιοκτησίας, καθώς πολλά από τα κτήρια (ειδικά τα διατηρητέα του φραγκομαχαλά) ανήκουν σε μυριάδες κληρονόμους οι οποίοι είτε δεν ενδιαφέρονται είτε κατοικούν στο εξωτερικό, όπως επισήμανες. Πρέπει να βρεθεί μια λύση στο πρόβλημα αυτό το οποίο ταλανίζει όλο τον ελλαδικό χώρο εμποδίζοντας της αποκαταστάσεις.
    Σε ευχαριστούμε πολύ και πάλι για τον σχολιασμό σου! Θα χαιρόμασταν πολύ αν συνέχιζες να μας αναπτύσσεις τον προβληματισμό σου και σε άλλα θέματα που αναρτούμε!
    Αθηνά- Βίβιαν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια! Με την πρώτη ευκαιρία θα διαβάσω και τις αναρτήσεις σας και πιθανότατα θα σχολιάσω εκτενέστερα!Προς το παρών αρκούμαι στο interface του blog και την θεματολογία η οποία με ενδιαφέρει ιδιαίτερα! Keep up the good work girls!

    ΑπάντησηΔιαγραφή